ویژگی های فنی اسپیس فریم استاندارد

اسپیس فریم (سازه فضاکار) یکی از سازه نمایشگاهی های مدولار و سبک است که به وسیله لوله های فلزی و اتصالات ویژه طراحی می شود. این سازه معمولاً در طراحی غرفه های نمایشگاهی، تابلوهای بنر، استیج و سایه بانی های موقت کاربرد دارد. اسپیس فریم ترکیبی از زیبایی و استحکام بالا است؛ به گونه ای که ضمن فراهم کردن وزن سبک، قادر به تحمل بارهای سنگین نیز هست. در ادامه مهم ترین ویژگی های فنی اسپیس فریم استاندارد را از نظر جنس، تحمل وزن، ابعاد و نوع اتصالات بررسی می کنیم.

جنس و مواد سازنده اسپیس فریم

اسپیس فریم ها عموماً از فلزات سبک و مقاوم ساخته می شوند. متداول ترین مواد سازنده شامل آلومینیوم و فولاد می شود . به طور خاص، لوله های آلومینیومی آلیاژی (مثلاً سری ۶۰۶۱ یا ۶۰۶۳) که وزن کمی دارند و در برابر زنگ زدگی مقاوم اند، در اسپیس فریم های نمایشگاهی کاربرد فراوانی دارند. در محیط های مرطوب یا فضای باز اغلب از آلومینیوم استفاده می شود چون مقاومت آن در برابر خوردگی نسبت به فولاد بیشتر است.

 برخی سازه نمایشگاهی ها نیز از لوله های فولادی با آبکاری گالوانیزه (قطر معمولاً ۱۶ میلی متر و ضخامت ۱ میلی متر) ساخته می شوند که استحکام بالاتری دارد و برای تحمل بارهای بسیار سنگین به کار می رود.  همچنین در موارد خاص فولاد ضد زنگ نیز به منظور افزایش دوام و مقاومت به خوردگی به کار می رود. بنابراین، جنس فلز اسپیس فریم همواره باید سبک، مقاوم و دارای کیفیت بالا باشد تا ایمنی و طول عمر سازه تضمین شود.

آلومینیوم

آلومینیوم به دلیل وزن کم و قابلیت ماشین کاری آسان، محبوب ترین ماده برای اسپیس فریم های قابل حمل و نصب سریع است. آلیاژهای ۶۰۶۱ و ۶۰۶۳ آلومینیوم به دلیل استحکام مناسب و قابلیت جوشکاری خوب، اغلب در ساخت اسپیس فریم به کار می روند. روکش یا آبکاری این لوله ها نیز معمولا به صورت گالوانیزه یا آنادایز شده است تا از زنگ زدگی جلوگیری شود.

به طور کلی، استفاده از لوله های آلومینیومی استاندارد با قطر حدود ۱۶ میلی متر و ضخامت تقریبی ۱ میلی متر تضمین می کند که اسپیس فریم هم زمان سبک و مستحکم باقی بماند.

فولاد و فولاد ضد زنگ

در کاربردهایی که استحکام بیشتری مورد نیاز است، لوله های فولادی جایگزین آلومینیوم می شوند. فولاد سبک آبکاری شده (گالوانیزه) با ضخامت ۱ میلی متر می تواند بارهای سنگین تر را تحمل کند و برای پروژه هایی که نیاز به دوام طولانی یا تحمل سازه های سنگین دارند، مناسب است. در همین حال، فولاد ضد زنگ برای سازه هایی که در معرض رطوبت و شرایط جوی سخت هستند استفاده می شود؛ اگرچه وزن بیشتری دارد، ولی طول عمر آن بسیار بالاست.

به طور کلی در تولید اسپیس فریم استاندارد ترکیب مناسبی از نوع فلز، ضخامت و پوشش سطحی انتخاب می شود تا تعادلی مطلوب میان وزن سبک و استحکام بالا برقرار گردد.

تحمل وزن و استحکام اسپیس فریم

اسپیس فریم به دلیل ساختار هندسی مثلثی و شبکه ای خود، قدرت تحمل وزن بسیار بالایی دارد. به این معنی که نیروی وارده به سازه به صورت موثری بین اجزای مختلف تقسیم می شود و تمرکز تنش در یک نقطه کاهش می یابد. بنابراین اسپیس فریم ها علی رغم وزن سبک، قادرند بارهای سنگین تجهیزاتی همچون نورافکن ها، سیستم های صوتی و بنرهای بزرگ را تحمل کنند.

شبکه مثلثی و پایداری

طراحی مثلثی و خرپایی اسپیس فریم باعث افزایش ذاتی پایداری آن می شود؛ در این ساختار بارهای خمشی به نیروهای کششی و فشاری در اعضا تبدیل شده و کل سازه را تحت بار نگه می دارد. از سوی دیگر، هرچه طول دهانه یا ارتفاع سازه بیشتر باشد، محاسبات مهندسی پیچیده تر می شود و ممکن است از لوله های ضخیم تر یا ستون های اضافی استفاده شود. به همین دلیل، برای ساخت پروژه های بزرگ نمایشگاهی مهندسان با کمک نرم افزارهای تحلیل سازه حداکثر بار قابل تحمل را پیش از اجرا تعیین می کنند.

عوامل مؤثر در باربری

باید توجه داشت که مقاومت نهایی اسپیس فریم به چندین عامل بستگی دارد: جنس و ضخامت لوله ها، نحوه ساخت (جوشکاری دقیق)، نوع اتصالات، فاصله میان بست ها و شرایط نصب سازه. برای افزایش ظرفیت باربری می توان از لوله های با ضخامت بیشتر یا آلیاژهای مقاوم تر استفاده کرد و تعداد گیره ها را در هر متر افزایش داد.

همچنین کیفیت جوش CO₂ و دقت در تولید اعضای خرپایی، تأثیر مستقیم بر دوام و استحکام نهایی دارد. در حالت کلی، تحمل وزن نهایی باید بر اساس طراحی مهندسی و استانداردهای ایمنی تعیین شود، ولی اسپیس فریم های استاندارد معمول نمایشگاهی معمولاً در برابر بارهای چندصد کیلوگرمی پایداری قابل قبولی دارند.

استاندارد ابعاد و اندازه های اسپیس فریم

ابعاد مقطع (قالب) استاندارد اسپیس فریم در ایران معمولاً ۱۵۰×۱۵۰ میلی متر (۱۵×۱۵ سانتی متر) است.  یعنی شکل مقطع لوله ها مربع بوده و ضلع آن ۱۵ سانتی متر است. قطر لوله های به کار رفته در این مقطع معمولاً ۱۶ میلی متر با ضخامت حدود ۱ میلی متر می باشد. این اندازه استاندارد طوری انتخاب شده که هم باعث پایداری و استحکام کافی سازه شود و هم حمل و نقل و انبارداری را ساده کند.

اسپیس فریم ها علاوه بر مقطع ۱۵×۱۵، در طول های متنوعی تولید می شوند. به طور رایج طول شاخه ها از حدود ۰٫۳۳ متر تا ۴ متر متغیر است. این گستره ابعادی اجازه می دهد غرفه سازان و طراحان نمایشگاهی بسته به نیاز خود ابعاد مختلف غرفه را طراحی کنند.

برای مثال، شرکت های تولیدکننده اسپیس فریم معمولاً شاخه هایی در اندازه های ۵۵ سانتی متر، ۷۰ سانتی متر، ۱ متر، ۲ متر، ۳ متر و ۴ متر و حتی ابعاد سفارشی کوتاه تر (مثل ۱۵ سانتی متر) ارائه می دهند. بسته به ابعاد سفارش مشتری، این شاخه ها قابل برش و جوشکاری بوده و می توان سازه های قوس دار یا منحنی نیز تولید کرد. در نهایت، داشتن تنوع بالا در ابعاد اسپیس فریم باعث می شود که سازه فضایی در ابعاد و شکل های گوناگون به راحتی طراحی و اجرا شود و طراحان محدودیت ابعادی نداشته باشند.

ابعاد استاندارد داخلی

در بسیاری از پروژه های داخلی ایران، اندازه استاندارد ۱۵×۱۵ سانتی متر به کار می رود و برای ساخت شبکه هایی منظم با دهانه های مختلف، همین مقطع پایه انتخاب می شود. همچنین لوله های داخلی (مسوار) با ضخامت حدود ۵ میلی متر بین عناصر اصلی نصب می شوند تا ضمن سبک تر شدن سازه، پایداری داخلی را حفظ کنند. استاندارد بودن ابعاد و ضخامت لوله ها باعث یکپارچگی در مونتاژ اسپیس فریم ها می شود و قطعات مختلف را به راحتی به یکدیگر متصل می کند.

تنوع در ابعاد اسپیس فریم

علاوه بر ابعاد استاندارد، امکان سفارش اسپیس فریم با اندازه های غیرمعمول و سفارشی هم وجود دارد. به عنوان مثال برای غرفه های خاص یا پروژه های با نیاز خاص می توان از مقاطع بزرگ تر یا لوله های ضخیم تر استفاده کرد. همچنین می توان اسپیس فریم قوسی و دایره ای شکل (Curve) را بر اساس طراحی ۳ بعدی سازه ایجاد کرد. شرکت های تولید اسپیس فریم معمولاً بر اساس نیاز طرح و فضا، پیشنهادات فنی داده و برش لوله ها را به اندازه مطلوب بر اساس نقشه انجام می دهند تا سازه نهایی کاملاً همخوان با خواسته کارفرما باشد.

اتصالات و بست های اسپیس فریم

اتصالات (بست ها) نقش اساسی در استحکام و یکپارچگی اسپیس فریم دارند. برای متصل کردن لوله های اسپیس فریم از انواع بست های ویژه ای استفاده می شود که شامل بست اسپیس (قفل پروانه ای) یا اتصالات پیچ و مهره ای می باشد. هر شاخه لوله از طریق این بست ها با سایر شاخه ها در گره های مثلثی و شبکه ای به یکدیگر وصل می شوند. برخلاف داربست های سنتی، در اسپیس فریم یا همان داربست نمایشگاهی  اتصال لوله ها به راحتی و با دو پیچ آلن یا مهره مخصوص صورت می گیرد. در حالت معمول برای هر نقطه اتصال حداقل دو عدد بست اسپیس استفاده می شود تا اطمینان از پایداری کامل باشد.

بست های رایج اسپیس فریم معمولاً از ورق فولادی با ضخامت حدود ۳ میلی متر ساخته شده و به روش آبکاری گالوانیزه نقره ای پوشش داده می شوند. این پوشش گالوانیزه موجب افزایش مقاومت بست ها در برابر زنگ زدگی می شود. در نصب اسپیس فریم، پیچ و مهره های آلن سایز ۶ (M6) برای محکم کردن بست ها استفاده می شود تا اتصال محکمی فراهم گردد. همچنین در صنایع نمایشگاهی، متداول ترین نوع اتصال، سیستم پیچ و مهره ای است که سرعت نصب و دمونتاژ را بالا می برد و قابلیت تنظیم ابعاد سازه را به کاربر می دهد.

انواع اتصالات اسپیس فریم

دو دسته اصلی اتصالات در اسپیس فریم وجود دارد: بست های پیچی (پیچ و مهره ای) و بست های قفلی (گیره ای). بست پیچی که به بست پروانه ای یا قفلی نیز معروف است، بسیار رایج است و با بستن چند پیچ آلن دو لوله را محکم به هم قفل می کند. این روش به تعمیرات سریع و قابل اطمینان بودن سازه کمک می کند. از سوی دیگر، برخی سیستم های مدرن تر از اتصالات قفلی و فشاری مخصوصی استفاده می کنند که نیاز به ابزار خاص را کاهش می دهد. اما در ایران معمولاً همان اتصالات پیچ و مهره ای (مهره و پیچ آلن) برای اسپیس فریم به کار می روند چرا که کاربری آسان و هزینه پایین تری دارند.

اهمیت کیفیت بست ها

کیفیت جنس و ساخت بست ها، تأثیر مستقیمی بر ایمنی و دوام اسپیس فریم دارد. بست های استاندارد باید از فولاد با کیفیت بالا تهیه شوند و پوشش ضدزنگ داشته باشند تا در طولانی مدت مقاومت خود را حفظ کنند. همچنین ابعاد دقیق و جوشکاری مستحکم در بست، از لق شدن اتصالات جلوگیری می کند. طبق استانداردهای داخلی، استفاده از بست هایی با ورق ۳ میلی متری گالوانیزه و چفت شدن صحیح با مهره و پیچ آلن تضمین کننده عملکرد مطلوب و جلوگیری از باز شدن ناگهانی سازه است. به طور کلی، اسپیس فریم بدون بست های استاندارد و باکیفیت قابل استفاده نیست و به همین علت اکثر تولیدکنندگان سعی می کنند اتصالات را به صورت پک های دو عددی همراه پیچ و مهره عرضه کنند تا مونتاژ سریع و ایمنی سازه تضمین شود.

نتیجه گیری

اسپیس فریم به عنوان یک سازه نمایشگاهی مدرن و کارآمد، ویژگی های فنی مهمی دارد که در طراحی و انتخاب آن باید به دقت مورد توجه قرار گیرند. جنس لوله ها و ضخامت آن ها (معمولاً آلومینیوم یا فولاد ۱۶×۱ میلی متری)، قابلیت تحمل بارهای سنگین به دلیل ساختار مثلثی و مدولار، ابعاد استاندارد ۱۵۰×۱۵۰ میلی متری و طول شاخه های متنوع، و نیز اتصالات مقاوم (بست های گالوانیزه و پیچ و مهره ای) از موارد کلیدی در اسپیس فریم استاندارد به شمار می روند.  شناخت دقیق این ویژگی ها به طراحان غرفه، غرفه سازان و مشتریان کمک می کند تا سازه ای امن، زیبا و کارآمد برای فضای نمایشگاهی یا هر رویداد موقت دیگر انتخاب کنند.

شرکت اسپیس سازان کوثر با سال ها تجربه در زمینه طراحی، تولید، فروش و اجاره انواع اسپیس فریم، آماده ارائه خدمات فنی و مشاوره به مشتریان گرامی می باشد. این شرکت قادر است اسپیس فریم های استاندارد و سفارشی را در ابعاد و شکل های مختلف مطابق نیاز پروژه شما تولید نماید. برای بهره مندی از خدمات حرفه ای اسپیس سازان کوثر در زمینه اجرای سازه های نمایشگاهی و اطلاع از مشخصات فنی محصولات، با شماره تلفن ۰۲۱-۹۱۰۱۴۰۰۰ تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول

1. اسپیس فریم چیست و در چه مواردی استفاده می شود؟

پاسخ: اسپیس فریم (سازه فضاکار) نوعی سازه خرپایی سبک و مدولار است که از لوله های فلزی (معمولاً آلومینیوم یا فولاد) تشکیل می شود. به دلیل نصب سریع و تحمل بار خوب، در طراحی غرفه های نمایشگاهی، دکور صحنه، سازه های نورپردازی و تبلیغاتی و ایستگاه های موقت استفاده می شود.

1. جنس استاندارد اسپیس فریم چیست؟

پاسخ: رایج ترین ماده سازنده اسپیس فریم، لوله های آلومینیومی آلیاژی است زیرا سبک و مقاوم در برابر زنگ زدگی است. در برخی موارد نیز از فولاد سبک گالوانیزه استفاده می شود. کیفیت مواد و ضخامت لوله ها (مثلاً ۱۶ میلی متر قطر و ۱ میلی متر ضخامت) تعیین کننده استحکام نهایی سازه می باشد.

1. ابعاد استاندارد مقطع و طول اسپیس فریم چقدر است؟

پاسخ: مقطع استاندارد اسپیس فریم در ایران معمولاً ۱۵۰×۱۵۰ میلی متر (۱۵×۱۵ سانتی متر) است و قطر لوله ها اغلب ۱۶ میلی متر است. طول شاخه ها متنوع بوده و معمولاً از حدود ۰٫۳۳ متر تا ۴ متر تولید می شود. این ابعاد متنوع، امکان طراحی آسان غرفه های متفاوت را فراهم می کند.

1. تحمل بار یک اسپیس فریم معمولاً چقدر است؟

پاسخ: اسپیس فریم ها به دلیل ساختار مثلثی بسیار مقاوم هستند و می توانند بارهای چندصد کیلوگرمی را تحمل کنند. میزان تحمل بار دقیق به پارامترهایی مانند ضخامت لوله، طول دهانه و روش نصب بست ها بستگی دارد. برای مثال برخی مدل های استاندارد با دهانه چند متری بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم بار را بدون مشکل تحمل می کنند.

1. اتصالات یا بست های اسپیس فریم چگونه هستند؟

پاسخ: اتصالات اسپیس فریم شامل بست های پیچ و مهره ای مخصوص (معروف به بست پروانه ای) و گاه اتصالات قفلی است. بست ها معمولاً از ورق فولادی گالوانیزه ساخته شده اند و با پیچ های آلن (معمولاً سایز ۶) لوله ها را به هم قفل می کنند. در هر گره بسته به طراحی، حداقل دو بست نصب می شود تا ایمنی سازه تامین گردد.

1. چه عواملی بر کیفیت و دوام اسپیس فریم تاثیر می گذارد؟

پاسخ: کیفیت مواد اولیه (آلومینیوم یا فولاد)، دقت و نحوه جوشکاری لوله ها، کیفیت آبکاری بست ها و دقت مونتاژ همه بر دوام اسپیس فریم تاثیرگذارند. استفاده از مواد مرغوب و رعایت استانداردهای تولید، موجب افزایش مقاومت در برابر زنگ زدگی و تحمل بالای وزن اسپیس فریم می شود.

1. مزایای استفاده از اسپیس فریم نسبت به داربست سنتی چیست؟

پاسخ: اسپیس فریم ظاهر زیباتر و مدرن تری دارد و وزن کمتری نسبت به داربست سنتی دارد. نصب و جمع آوری آن سریع تر و آسان تر است و نیاز به تخصص کمتر دارد. از طرفی، سازه های اسپیس فریم استحکام بالایی در برابر بارهای خمشی و فشاری دارند و به همین دلیل برای استفاده در نمایشگاه ها و همایش ها بسیار مناسب تر از داربست های معمولی هستند.